Agnieszka Trzcińska, 18 czerwca 2010 :

Szanowni Państwo!

W ostatnich miesiącach żyliśmy nadzieją, że wreszcie, po wielu latach,
ośrodek nasz zostanie doceniony i zacznie egzystować na normalnych,
przyjętych w świecie zasadach. Niestety, sprawdziło się znane przysłowie
o nadziei. W najbliższy wtorek MNiSW ogłosi listę ośrodków, które będą
umieszczone na "Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej". Nie
ma na niej naszego laboratorium. W niniejszym liście chciałbym
zreferować Państwu ciąg wydarzeń, które do tej decyzji doprowadziły.

Badania z dziedziny fizyki jądrowej mogą być prowadzone w dużych
laboratoriach, dysponujących odpowiednią infrastrukturą. W kraju takim
ośrodkiem jest działające od ponad piętnastu lat Środowiskowe
Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytetu Warszawskiego. Ze względu na
rozmiary, ośrodki te są kosztowne w utrzymaniu. Dlatego też badania z
dziedziny fizyki jądrowej wymagają planowania - aktualizowanych
dokumentów, "Map Drogowych", "Long Range Plans" etc., opracowywanych
przez odpowiednie agendy/ministerstwa w różnych krajach świata.
Zapowiedź MNiSW (list Podsekretarza Stanu, prof. Jerzego Szweda do
kierowników jednostek naukowych z 18go września 2009) o inicjatywie
stworzenia takiego dokumentu dla krajowych instytucji naukowych
przyjęliśmy więc z ogromnym entuzjazmem. Tym bardziej, że znaliśmy i
podzielaliśmy poglądy Pana Profesora na sytuację w nauce polskiej,
wyrażone w znakomitym artykule "Skazani na sukces?", opublikowanym w
Gazecie Wyborczej 20.05.2008 roku. Autor podkreślał w nim m. in.
konieczność inwestycji w duże, krajowe urządzenia badawcze.

Znalezienie się na "Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej"
będzie niosło ze sobą wiele korzyści (wymieniam najważniejsze, za listem
prof. Jerzego Szweda do kierowników jednostek naukowych z 8go kwietnia
2010):
- Mapa Drogowa będzie dokumentem uważnie studiowanym przy opracowywaniu
strategii rozwoju nauki, definiowaniu priorytetów badawczych oraz
formułowaniu polityki naukowej,
- umieszczone na niej "laboratoria narodowe" będą otrzymywały dodatkowe
finansowanie na działalność bieżącą, utrzymanie urządzeń badawczych i
zatrudnianie młodych pracowników nauki.

W informacjach spływających z MNiSW często pojawiał się termin "narodowe
laboratoria". Za takie przyjmuje się na świecie laboratoria dysponujące
odpowiednią infrastrukturą, udostępnianą naukowcom z innych krajowych i
zagranicznych ośrodków. Takim niewątpliwie jest ŚLCJ UW.
By wzmocnić swój potencjał, za radą MNiSW zawarliśmy umowę konsorcyjną z
Instytutem Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie i na jej podstawie
przygotowaliśmy wspólny projekt pt. "Narodowe Laboratorium
Cyklotronowe", harmonijnie łączący badania podstawowe w dziedzinie
fizyki jądrowej z ich zastosowaniami w medycynie. W wyniku umowy
powstał ośrodek badawczy o dwóch centrach i ogromnym potencjale w skali
krajowej. Ośrodek dysponujący dwoma pracującymi cyklotronami, które w
najbliższych latach będą uzupełnione dwoma następnymi w ramach już
przyznanych środków. Mimo tego, zabrakło dla niego miejsca na "Polskiej
Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej".

Podczas wczorajszej wizyty w MNiSW dowiedzieliśmy się, że powodem klęski
były opinie dwóch recenzentów zagranicznych, powtórzone następnie przez
dwóch polskich. Ich zdaniem, projekty zawierające badania podstawowe z
dziedziny fizyki jądrowej nie powinny się znaleźć na Mapie. Jest to
opinia tak zaskakująca, że postanowiłem natychmiast podzielić się nią z
Państwem. Czy rzeczywiście jesteśmy "Skazani na klęskę?"

Krzysztof Rusek
dyrektor ŚLCJ


Warszawa, 18.06.2010